Velika Britanija
Porodične veze Karađorđevića sa dinastijom Vindzor
Kraljica Elizabeta i prestolonaslednik Aleksandar
Povodom smrti i sahrane 17. aprila princa Filipa, vojvode od Edinburga i supruga britanske kraljice Elizabete Druge, kraljevska porodica Karađorđević iz Beograda je dinastiji Vindzor izjavila saučešće i poslala poslednji pozdrav, u kome se, između ostalog, kaže:
“Prestolonaslednik Aleksandar i Kraljevska porodica su u blaženopočivšem Vojvodi imali dobrog rođaka i iskrenog prijatelja čija će uspomena večno živeti. Njegov odlazak će stvoriti veliku prazninu u srcima svih koji su ga poznavali”.
Kada prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević kaže da je princ Filip njegov rođak, tu pre svega, misli na povezanost dve kraljevske porodice i dinastije plave krvi Karađorđevića i Vindzora, preko vojvodine familije.
Rodbineske veze Karađorđevića sa vojvodom od Edinburga potiču od vremena kada se Margarita od Badena, ćerka druge sestre princa Fillipa udala 1957. godine za princa Tomislava Karađorđevića. Upoznali su se dok je kraljević Tomislav sa braćom Andrejom i Petrom živeo sa majkom kraljicom Marijom Karađorđević u egzilu u Londonu.
Princeza Margarita od Badena je bila rođena u Nemačkoj jula 1932. godine. Njena majka princeza Teodora od Grčke i danske (1906-1969) bila je straija sestra princa Filipa. Tomislav i Margarita dobili su dvoje dece. Sin Nikola Karađorđević, prvenac rođen u Londonu 1958. godine. Sa suprugom Ljiljanom ima ćerku Mariju Karađorđević. Ćerka Katarina Karađorđević rođena je 1959. godine u Londonu. I udata je bila za Dezmonda de Silcu, sa kojim ima ćerku Viktoriju de Silvu. Ovoj deci je princ Filip bio deda po majci.
Princeza Margarita i princ Tomislav su se razveli 1982. godine. On je umro u Topoli 2000. godine, a ona je preminula 2013. godine.
– Porodične veze Karađorđevića sa vojvodom od Edinburga ojačane su kada se princeza Kristina Margareta von Hesen Kasel, ćerka Filipove najmlađe sestre se udala 1956. godine za princa Andreja Karađorđevića. Rođena je bila 1933. godine u Frankfurtu. U braku sa princom Andrejom rodila je 1957. godine ćerku Mariju Tatjanu i sina Kristofera Džordža Karađorđevića (1960-1994). I ovoj deci je princ Filip bio deda po majci. Brak princeze Kristine i princa Andreja je razveden 1962. godine. Princ Andrej je umro 1990. godine, a princeza Kristina 2011. godine – saznali smo na kraljevskom dvoru u Beogradu.
Dakle, sinovi kralja Aleksandra Karađorđevića, prinčevi Tomislav i Andrej bili su zetovi britanskog princa Filipa, vojvode od Edinburga i supruga kraljice Elizabete Druge. Porodica poslednjih srpskih kraljeva Karađorđevića je u višestrukim rođačkim vezama i sa britanskom kraljicom i kraljevskom podoricom Vindzor.
Princ Filip i prestolonaslednik Aleksandar
– Početak ove rođačke povezanosti srpske i britanske krune je bio ženidba kralja Aleksandra Karađorđevića 1922. godine rumunskom princezom Marijom von Hohenzollern-Sigmaringen (1900-1961). Njena majka rumunska kraljica Marija bila je princeza od Velike Britanije i Irske, sinovica engleskog kralja Edvarda Sedmog i unuka britanske kraljice Viktorije. Njen deda po majci bio je Alfred, vojvoda od Edinburga, drugi sin kraljice Viktorije. To je bila najdirektnija i najsnažnija porodična veza srpske dinastije Karađorđevića i britanske dinastije Vindzor – rečeno mi je u Kraljvskom dvoru.
Kada su kralj Aleksandar Prvi Karađorđević i kraljica Marija Karađorđević u Beogradu 1923. godine rodili budućeg kralja Petra Drugog Karađorđević, njegov kum na krštenju bio je britanski kralj Džordž Šesti.
– Kralj Džorž je bio i moj kum na krštenju. Njegova ćereka sadašnja kraljica Elizabeta Druga je moja kuma. U vreme kada me 1945. godine krstio patrijarh Gavrilo u Vestminsterskoj opatiji, Elizabeta je bila princeza. A njen suprug Vojvoda od Edinburga, bio je stric, blizak rođak moje majke Aleksandre, ćerke grčkog kralja Aleksandra i kraljica od Jugoslavije – otkriva nam prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević svoje duboke veze sa Vindzorima.
Karađorđevići su vezani za britansku kraljevsku kuću i po tome što kneginja Olga, supruga kneza Pavla Karađorđević, potiče iz grčke kraljevske kuće, pa je tako i blizak rod princa Filipa. Njena rođena sestra princeza Marina bila je udata za mlađeg brata kralja Džordža Šestog, oca kraljice Elizabete Druge. Ona je bila njena strina. Od toga potiče i bliskost princa Čarlsa sa ćerkom kneza Pavla i kneginje Olge princezom Jelisavetom.
– Moglo je biti i još rođačkih veza, ali sudbina je to sprečila. Srednji sin kneza Pavla princ Nikola Karađorđević, koji je bio britanski ratni pilot u Drugom svetskom ratu, bio je u vezi sa kraljičinom sestrom princezom Margaretom i verovalo se da će se to završiti brakom. Ali princ Nikola je jedne noći 1954. godine poginuo u automobilu – saznali smo u porodici Karađorđević.
Kada je Aleksandar Drugi Karađorđević posle smrti svog oca 1970. godine, postao kralj bez trona, održavao je odlične odnose sa kraljicom Elizabetom, princom Filipom, posebno sa princom Čarlsom, njihovim sinom i čitavom kraljevskom porodicom Vindzor. Prestolonaslednik je bio na sahrani kraljice majke Viktorije, na svadbi princa Čarlsa i na venčanju njegovog sina Vilijama.
Kada je kraljica Elizabeta Druga 2006. slavila osamdeseti rođendan članovi naše dinastije poklonili su joj srpsku narodnu nošnju proizvedenu u zanatskoj radionici Dragana Ilica iz Jakova. Kraljica Elizabeta je bila direktno uključena u prenos posmrtnih ostataka kraljice Marije Karađorđević iz Engleske u Srbiju u maju 2013. godine. Potom je 2016. princ Čarls posetio Srbiju irođake na Kraljevskom dvoru u Beogradu.
– Susret Princa i Kraljevske porodice dogodio se u svečanom plavom salonu Kraljevskog Dvora, nakon čega su Njihova Kraljevska Visočanstva nastavili razgovor u porodičnoj atmosferi bez prisustva medija. Prestolonasledniku Aleksandru i Princu od Velsa ovaj susret je veoma značajan budući da su prinčevi preci u prošlom veku u više navrata boravili u Kraljevskom dvoru na Dedinju. A njima je ovo bio prvi susret ne samo u ovom zdanju već i prvi susret u Srbiji. Princ od Velsa obišao je Kraljevski i Beli Dvor, gde je imao prilike da pogleda izložbu „Dve Kraljevske porodice – istorijske veze“, o odnosima srpske i britanske Kraljevske porodice – rečeno nam je tada u Kraljevskom dvoru.
Po porodičnim i rođačkim vezama i po britanskoj liniji nasleđivanja članovi srpske dinstije Karađorđević imaju pravo na britansku krunu. Prestolonaslednik Aleksandar Drugi Karađorđević se kao rođak sa britanskom kraljicom Elizabetom i nalazi se na 94. mestu naslednika britanskog kraljevstva. A iza njega su do 106. mesta sinovi Petar, Filip i Aleksandar i još deset članova porodice Karađorđević.
Marko Lopušina